====== Arş ======

  * “Sözlükteki asıl anlamı ‘yükseklik, yüksek yer ve yüksek şey’dir. Buna bağlı olarak ‘tavan, ev, çadır; ayağın parmaklara doğru uzanan tümsek kısmı’ gibi mânâlarda da kullanılmıştır. Ayrıca mecazi olarak ‘hükümranlık, şan, şeref ve taht’ anlamlarına da gelir.”((Yusuf Şevki Yavuz, //DİA//, 3/406, İstanbul: TDV, 1991.)) 

  * “Lügat itibarıyla, çardak, taht, binanın tavanı veya bir şeyin ufku mânâlarına gelen **arş**; bütün gökleri ve yerleri kaplayan, bütün burçları kuşatan, maddî-mânevî umum kâinatlarla alâkalı ilâhî emir, [[irade|irade]] ve meşîet-i sübhaniyenin ilk tecellî ve zuhur mahalli ulvî bir âlemin unvanıdır. Bu yüce âleme ‘**Arş**’ dendiği gibi onun tersi sayılan ve altı kabul edilen yere de ‘ferş’ denegelmiştir. ‘**Arş**’a çıkılır, ferşe inilir.’ sözleriyle, bunu daha bir netleştirmiş ve **Arş** u ferşi iki kutup şeklinde göstermişlerdir; devriyelerden birine arşiye ve diğerine de ferşiye denmesi de bu mülâhazaya bağlıdır.”((M. Fethullah Gülen, //Kalbin Zümrüt Tepeleri-4//, İstanbul: Nil Yayınları, 2008, s. 87.))

  * “**Arş**’ı, kinâî olarak, Cenâb-ı Hakk’ın kudret ve azametinin ilk tecellî ufku şeklinde yorumlamanın daha uygun olacağını söylemeden edemeyeceğim; zira böyle bir yaklaşımda [[allah|Allah’ın]] hayyiz ve mekân mülâhazalarından münezzehiyeti de ifade edilmiş olmaktadır. ‘**Arş**’a istivâ’ sözü bir hakikat-i mübhemedir; yoksa, Hakk’ın ne **Arş**’ta oturması ne de kurulması söz konusudur.”((A.g.e. s. 88.))

  * “**Arş** ve [[kursi|Kürsî]] hakkında istifhama müstenit herhangi bir soru sorulmadıkça konuşmamayı tercih ederim. Zira bunları Rabbimin namusu gibi telakki ediyorum. Çok mahrem bir yakınımın iç çamaşırlarından nasıl bahsetmiyorsam, **Arş** ve K[[kursi|ürsî]]’den de bahsetmek istemem.”((M. Fethullah Gülen, //Fasıldan Fasıla-1//, İstanbul: Nil Yayınları, 2008, s. 81.))

  * **Arş**, Zâhir, Bâtın, Evvel, Âhir isimlerinin halîta ve karışığıdır. Bu halîtada dâhil olan ism-i Zâhir itibariyle; **arş** [[alem-i_mulk|mülk]], kevn [[alem-i_melekut|melekût]] olur. İsm-i Bâtın itibariyle; arş melekût, kevn mülk olur. Demek **arşa** ism-i Zâhir nazarıyla bakılırsa, kendisi zarf, kevn de mazruf olur. İsm-i Bâtın gözüyle bakılırsa, kendisi mazruf, kevn zarf olur. Ve kezâ, ism-i Evvel itibariyle, وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ âyetinin işâret ettiği kevnin bidâyetini içine alıyor. Ve ism-i Âhir itibariyle, سَقْفُ الْجَنَّةِ عَرْشُ الرَّحْمٰنِ Hadîs-i Şerîfinin îmâ ettiği kevnin nihâyetini içine alıyor. Demek, **arş** öyle bir halîtadır ki, şu dört isimden aldığı hisseler ile kevn ve vücûdun sağını solunu, üstünü ve altını ihâta etmiş olur.”((Bediüzzaman Said Nursî, //Mesnevî-i Nûriye//, İstanbul: Şahdamar Yayınları, 2007, s. 95.))

  * “Bismillâhirrahmânirrahîm, yukarıdan nüzûl ile semere-i [[kainat|kâinat]] ve âlemin nüsha-yı musağğarası olan insana ucu dayanıyor. Ferş’i **Arş**’a bağlar. İnsânî **arşa** çıkmaya bir yol olur.”((Bediüzzaman Said Nursî, //Sözler//, İstanbul: Şahdamar Yayınları, 2010, s. 8.))

  * “Hâlık-ı Hakîm ve Rahîm ve Vedûd ... mahlûkat-ı arziyeyi, rububiyeti noktasında, havayı emir ve iradesine bir nevi **arş**, ve nur unsurunu [[ilim|ilim]] ve [[hikmet|hikmetine]] diğer bir **arş**, ve suyu ihsan ve rahmetine başka bir **arş**, ve toprağı hıfz ve ihyâsına bir çeşit arş yapmış; o **arşlardan** üçünü mahlûkat-ı arziye üstünde gezdiriyor.”((Bediüzzaman Said Nursî, //Mektubat//, İstanbul: Şahdamar Yayınları, 2010, s. 336.))

===== Ayrıca Bakınız =====

  * [[alem-i_melekut|Âlem-i Melekût]]
  * [[fizik_otesi_alemler|Fizik Ötesi Âlemler]]
  * [[kab-i_kavseyn|Kâb-ı Kavseyn]]
  * [[kursi|Kürsî]]
  * [[mirac|Miraç]]
  * [[sidretul_munteha|Sidretü’l-Müntehâ]]
  * [[ulvi_alemler|Ulvî Âlemler]]

===== İlave Okuma =====

  * M. Fethullah Gülen, [[https://fgulen.com/tr/eserleri/kalbin-zumrut-tepeleri/fizik-otesi-alemler|“Arş”]], //Kalbin Zümrüt Tepeleri-4//, İstanbul: Nil Yayınları, 2008, s. 87-103.

===== Dipnotlar =====