====== Fıkıh ======

  * “İslâm Hukuk Metodolojisi (**Fıkıh** Usûlü), İslâm âlimlerinin [[kuran|Kur’ân]] ve [[sunnet|Sünnet]]’i anlamada geliştirdikleri, dünyada benzeri olmayan ciddî bir [[ilim|ilim]] dalıdır. Bu metodoloji sayesinde, her asrın Müslümanları [[kuran|Kur’ân]] ve [[sunnet|Sünnet’in]] kendi zamanlarına bakan yanlarını alabilir ve geliştirebilirler.”((M. Fethullah Gülen, //Yol Mülahazaları (Prizma-6)//, İstanbul: Nil Yayınları, 2007, s. 154.))

  * “[[kuran|Kur’ân-ı Kerim]], hadis-i şerifler ve **fıkıh** âlimlerinin eserlerinde, kimse [[kuran|Kur’ân-ı Kerim’den]] istifade etmesin, hadislere müracaat etmesin, herkes müçtehidin-i izamı dinlesin diye bir hüküm yoktur. Bizim için edille-i şer’iyye sabittir: Kitap, [[sunnet|Sünnet]], [[icma|icmâ]]-i ümmet ve [[kiyas|kıyas]]-ı fukaha. İslâmî meselelerde bu dört delile müracaat edilir. Ancak bu dört delilden meseleleri anlama da o meseleleri anlayacak hâle gelmeye bağlıdır.”((M. Fethullah Gülen, //Sohbet Atmosferi//, İstanbul: Nil Yayınları, 2015, s. 91.))

  * “Modern ceza hukukunda, zarar verici davranışın belli bir şahsın kusuruna bağlanması ‘sübjektif sorumluluk’ kavramıyla dile getirilmektedir; ama, **fıkıh** metodolojisinde ‘[[subjektif_mukellefiyet|sübjektif mükellefiyet]]’ diye bir tabir yoktur. Bu terkipteki iki kelimeden biri Fransızca diğeri ise Arapça asıllıdır; bununla beraber, ‘mükellefiyet’ konusunun önemli bir derinliğini, dilimize mal olan ve günümüzde çok kullanılan ‘sübjektif’ kelimesiyle tavsif etmenin bir mahzuru olmasa gerektir. Evet, ‘sübjektif mükellefiyet’ ifadesi, **Fıkıh** Usulü kitaplarında bir ıstılah olarak ele alınmamıştır; fakat, onunla anlatılmak istenen düşünce, hem bütün selef-i salihînin hayatına yön vermiş hem de dünden bugüne hemen her fakîhin eserinde önemli bir mülahaza olarak yer tutmuştur. Binaenaleyh, İmam Şatıbî //Muvafakât// isimli kitabında, Mekke ve Medine dönemlerinde vaz’ edilen hükümleri karşılaştırırken, Mekkî teşrîin bir manada sübjektif mükellefiyete açık olduğunu ve Hak dostlarının umumiyetle Mekke dönemindeki emirleri esas alarak yaşadıklarını nazara vermiştir.”((M. Fethullah Gülen, //Ölümsüzlük İksiri, (Kırık Testi-7)//, İstanbul: Nil Yayınları, 2011, s. 158.))

  * “Dünyevî-uhrevî insanlara fayda sağlayacak, uzun soluklu, sağlam ve kalıcı bir aksiyon ortaya koymak isteyen her fert, yapacağı bütün işleri belli kıstaslara bağlılık içinde, belli bir plan ve programa bağlı götürmelidir. İnanan bir [[insan|insan]] için bu kıstaslar; edille-i asliye dediğimiz, Kitap, [[sunnet|Sünnet]], icma-ı ümmet ve kıyas-ı fukahadır. Bunun yanında bir de edille-i tâliye veya edille-i zamaniye diyebileceğimiz, maslahat, [[istihsan|istihsan]], örf gibi hususlar vardır. Bunlara bağlı içtihat ve istinbatlar olur. Fakat bilinmesi gerekir ki, bütün bu içtihat ve istinbatlar, aslî kaynaklarda bırakılan uçlar değerlendirilerek gerçekleştirilir. Yoksa müctehidin-i kiram efendilerimiz ‘min indi enfusihim’ kafalarına estiği gibi hüküm çıkarmamışlardır. Meseleyi usûl-i **fıkıh** ıstılahıyla ifade edecek olursak, onlar bir ‘makîsun aleyh’e dayanarak bir kıyasa gitmiş veya bir [[ictihat|içtihatta]] bulunmuşlardır. Bu arada şunu da ifade etmeliyiz ki, bu çok zor ve çetin işi o büyük kametler, kılı kırk yararcasına bir hassasiyetle yerine getirmişlerdir.”((M. Fethullah Gülen, //Yaşatma İdeali (Kırık Testi-11)//, İstanbul: Nil Yayınları, 2012, s. 117.))

  * İslâm’ın, Kur’ân ve [[sunnet|Sünnet]] çerçevesinde nasıl hayata [[hayat|hayat]] kılınacağı, bu iki kaynaktan hüküm istinbat ederken hangi metotların takip edileceği, karşılaşılan problemlerin nasıl çözüleceği gibi **Fıkıh** Usûlü’ne dair konular da belirli bir dönemde [[isimsiz_musemma|isimsiz müsemma]] olarak bilinmiştir. Daha sonraki dönemlerde **Fıkıh** sahasının önde gelen âlimleri tarafından bu konular disipline edilmiş ve madde madde çerçevesi belirlenmiştir.”((M. Fethullah Gülen, //Dert Musikisi (Kırık Testi-16)//, New Jersey: Süreyya Yayınları, 2019, s. 51–52.))

  * “[[ilim|İlim]], [[irfan|irfan]], **fıkıh**, [[felsefe|felsefe]], [[esbab|sebeplerin]] ruhunu kavrama, eşyanın perde önü ve perde arkasına ıttıla, [[kainat|kâinat]] kitabı ve [[din|dinin]] özündeki fayda, maslahat ve gayelere vukuf gibi pek çok mânâlara gelen [[hikmet|hikmet]]; [[hakikat|hakikat]] ulemasınca, daha çok faydalı [[ilim|ilim]] ve salih amel beraberliği şeklinde yorumlanmıştır ki bunlardan biri diğerinin iradî sonucu, beriki de bir kısım yeni mevhibelerin başlangıcı ve mukaddimesidir.”((M. Fethullah Gülen, //Kalbin Zümrüt Tepeleri//, İstanbul: Nil Yayınları, 2008, s. 237.))

===== Ayrıca Bakınız =====

  * [[hukuk|Hukuk]]
  * [[icma|İcma]]
  * [[ictihat|İçtihat]]
  * [[istihsan|İstihsan]]
  * [[kiyas|Kıyas]]
  * [[kulli_kaideler|Küllî Kaideler]]

===== Dipnotlar =====