Huluk

“Huy, tabiat, seciye de diyebileceğimiz huluk; yaratılışın en önemli gâyesi, cebr-i halkînin gerçek buudu ve insan iradesinin ‘halk’ hakikatı üzerinde ilâhî ahlâk hedefli tasarrufudur. Bu tasarrufu iyi kullanıp, ‘halk’a huluk urbası giydirebilen kimseye, iyi işler bütünüyle kolaylaşır.

Evet halk da huluk da aynı kökten gelir ve temel yapıları itibarıyla birbirinden farkı yoktur. Ancak; halk, gözle görülen, dış duygularla idrâk edilen sûret, hey’et, şekil ve heykel ile alâkalı madde ağırlıklı mânâ olmasına mukabil; huluk, gönül ile idrâk olunup, hislerle duyulan ve ruhla temsil edilen bir öz, bir muhteva ve bir mânâdır.”

“Tasavvufun en sağlam kriteri huluk ‘iyi huy’dur. Hulukta birkaç kadem önde bulunan, tasavvufta da ileride sayılır. Fevkalâde haller, baş döndüren makamlar ve beşer üstü tasarruflar iyi huy zemininin gülü, çiçeği, meyvesi olması itibarıyla makbul sayılsa da, ahlâk-ı haseneye iktirân etmedikleri zaman hiçbir kıymet ifade etmezler ve üzerinde durmaya da değmez!”

“Esasen, huluk dediğimiz gerçeğin, dînin derinlemesine yaşanması ve Kur’ân’ın arızasız temsil edilmesi mânâsına geldiğini, Sa’d b. Hişâm’ın, Hz. Âişe Vâlidemiz’e, Efendimiz'in ahlâkına dair sorduğu suâle cevaben Hz. Âişe’nin: ‘Kur'ân okumuyor musunuz?’; ‘okuyoruz’ deyince de: ‘O’nun ahlâkı Kur’ân’dı.’ şeklindeki sözleri de teyid etmektedir.”

Ahlak

M. Fethullah Gülen, “Huluk”