“Fazilet, ilim-hilim-ibadet sacayağı üzerinde oturmaktadır.”¹⁾

“Fazilet, hak edilen hürmete ehemmiyet vermeme; gurur ise, hak etmediği yerlerde dahi hürmet bekleme ruh hâletidir. Fazilet söylerken, gurur, benliğin bağrına sığınır ve ızdırapla dinlemeye durur.”²⁾

“İyilik, güzellik, doğruluk ve fazilet, dünyanın esas mayasıdır. Ne olursa olsun, dünya er-geç rayına oturup bu çizgiye gelecektir ve bunu engellemeye de kimsenin gücü yetmeyecektir.”³⁾

“… hususî fazilette bütün ümmet bir araya gelse yine Hz. Ebû Bekir’e (radıyallâhu anh) denk olamazlar.”⁴⁾

“Eğer ahirete iman olmasaydı, yapılan ibadetlerin, çekilen bunca çile, ızdırap ve fedakârlıkların hatta hiçbir inancın insana faydası olmazdı. Zaten insan o takdirde, şimdi kendisinde mevcut bütün faziletlerden de bir bakıma soyulmuş olurdu. Evet, bizleri faziletli olmaya zorlayan ahirete imanımızdır.”⁵⁾

“Fazilet odur ki düşmanlar dahi kabul ve itiraf etsin.”⁶⁾

“İman ve imandan kaynaklanan hakikî sevgi dinamiği olmayınca bütün iyilikler, güzellikler, faziletler ya yalan veya süreksizdir. Dolayısıyla da değersizdir.”⁷⁾

“İyilik, fazilet, kendi hevâ ve heveslerinize göre yaptığınız amellerde değil; Allah’ın talimi çerçevesinde yaptığınız işlerdedir.”⁸⁾

“Af dileme, af bekleme ve kaçırılan fırsatlar için inleme, bir idrak ve şuur işi olması itibarıyla nasıl kıymetli ise, affetme de o kadar, hatta ondan ileri bir yücelik ve fazilet işidir. Affı faziletten, fazileti de aftan ayrı düşünmek kat’iyen yanlıştır.”⁹⁾

“Sabır, yücelme ve fazilete ermenin mühim bir esası ve iradenin zaferidir. O olmadan, ne ruhu inkişaf ettirmekten, ne de yücelip benliğin sırlarına ermekten bahsedilemez.”¹⁰⁾

“İnsanımıza mutluluk vaad edenler evvelâ onu faziletlerle donatmalıdırlar. Fazilete susamış gönüllerin mutlu olmasına imkân yoktur. Dünden bugüne selim akıllarca, bu hep böyle kabul edilmiş ve saadetle fazilete ikiz nazarıyla bakılmıştır. Zira fazilet, her şeyden evvel, en yüce ahlâkla serfiraz bulunarak bütün varlığa muhabbet dolu nazarlar atfetmenin adıdır.”¹¹⁾

“Fazilet; insanın, kendi sınırlılığını, kâinatın sonsuzluğu için de ki ehemmiyetsizliğini, küçüklüğünü idrak etmesi ve şahsına olduğundan fazla değer vermemesidir.”¹²⁾

“Faziletli insan, sâlim düşünen insandır. O, ‘Çaresi bulunan şeylerde acze, çaresi olmayan şeylerde de âh u vâha düşmez.’ Aksine o, kaçınılması imkân dahilinde olan şeyler için, elinden gelen her şeyi yapar ve kaçınma yollarını araştırır. İrade ve imkânlarını aşan hâdiseler karşısında da teslim olma yolunu seçer.”¹³⁾

“Faziletli olmak, hazır zaman gibi geçmiş ve gelecekle de münasebete geçerek, mazinin ve istikbalin en mümtaz insanlarıyla ruhen beraber bulunup onların tasvip ve takdirlerini gönlünde duymak ve onlarla aynı hayatı paylaşarak, atalarımız ve gelecek nesillerle kaynaşmak ve bütünleşmek demektir.”¹⁴⁾

“… milletleri mutluluk içinde yaşatan, lüks ve fanteziden ziyade, ruh yüceliği, iyi ahlâk ve fazilettir. Debdebe ve fantezilere kendini kaptırmışlık ise, bütün ahlâk ve fazilete zıttır.”¹⁵⁾

“Bilgi, bilginin değerlendirilmesi, sağlam bir ahlâkî telâkki ve bunun, hayatın her alanına hâkim kılınması, imanlı fazilet ve onun vazgeçilmezliği… gibi hususlar adanmış ruhların en önemli derinliklerini teşkil eder.”¹⁶⁾

“Her şeyden evvel fazilet, insanın dünyaya geliş gayesidir.”¹⁷⁾

“Ucub, kibir ve fahr, insanı mahveden zaaflardandır… İhlâs , mahviyet ve tevazu, benlikteki bu üç boşluğu dolduracak fazilet buudlarıdır.”¹⁸⁾

“Gerçek fazilet ve insanı insan yapan değerler üstü değer, ancak ve ancak insanın bütün duygu-düşünce ve isteklerini zapturapt altına alabilme gücüne sahip Allah korkusudur.”¹⁹⁾

“… hikmet-i Kur’âniye ise nokta-yı istinadı, kuvvete bedel hakkı kabul eder. Gayede menfaate bedel, fazilet ve rızâ-yı ilâhîyi kabul eder.”²⁰⁾

“Faziletin şe’ni, tesânüddür.”²¹⁾

“… sevab ve fazilet, nur âlemindendir. O âlemden bir âlem, bir zerreye sığışabilir. Nasıl ki bir zerrecik bir şişede, semâvât nücumuyla beraber görünebilir; öyle de, niyet-i hâlise ile şeffâfiyet peyda eden bir zikirde veya bir âyette, semâvât gibi nurânî sevab ve fazilet yerleşebilir.”²²⁾

“Fazilet-i âmâl ve sevab-ı ef’âl ve fazilet-i uhreviye cihetinde sahabelere yetişilmez.”²³⁾

Ahlak

M. Fethullah Gülen, “Fazilet”

M. Fethullah Gülen, “Fazilet ve Mutluluk”